HÁT TUỒNG

(10 bài xướng họa một chủ đề của Phan
Đắc Lữ và Hạ Thái Trần Quốc Phiệt)

1- Rước Phường Tuồng

Bài xướng Phan Đắc Lữ

Đầu đình sân khấu dựng từ lâu
Đèn, đuốc, màn, phông rực rỡ màu
Trai gái rủ rê ngoài cổng trước
Trẻ già í ới mé vườn sau
Thanh niên nô nức nghênh phường hát
Bô lão lăng xăng rước trống chầu
Lam lũ quanh năm chờ lễ hội
Ngày xuân vơi bớt nỗi lo âu.
Tháng 7/2005

Mượn Tuồng

Bài họa Hạ Thái Trần Quốc Phiệt

E chừng tuồng hát chẳng còn lâu
Xiêm áo giờ đây đã lạc màu
Đào kép lo toan gom bạc trước
Thầy tuồng mưu tính thọc đằng sau
Đám hề oang oác lòng vòng nịnh
Lũ dốt hung hăng lấc cấc chầu
Càng tiếp theo ông càng thụt hậu
Bản bài mau trả lại trời Âu !

2 - Đào, Kép Diễn Tuồng

Bài xướng Phan Đắc Lữ

Cũng kép, cũng đào đủ các vai
Tuồng xưa, vở mới lẫn bi hài
Trên ngai hoàng đế ung dung ngự
Dưới trướng quan quân cúi lạy dài
Phủ chúa công thần cao võng lọng
Cung vua thái giám nặng cân đai
Hạ màn, chùi mặt trơ phường hát
Khán giả khen chê dậy khán đài.

Đời Hát Tuồng

Bài họa Hạ Thái Trần Quốc Phiệt

Kép đào vài mống thủ nhiều vai
Đổi mặt, thay gươm,áo,mão,hài…
Vào lính còng lưng vung kiếm ngắn
Ra quan khệnh khạng múa thương dài
Lên vua trịnh trọng ngồi ngai báu
Xuống chốt hom hem thắt vệ đai
Tước vị phù du màn cũng hạ…
Không về tiên cảnh, xuống âm đài.


3- Khoác Long Bào

Bài xướng Phan Đắc Lữ

Mang hia, đội mão, khoác long bào
Bỗng chốc thành Vua, sướng xiết bao!
Mỹ nữ xiêm y nơi thượng uyển
Cung phi ngà ngọc chốn lầu cao
Văn quan khẩu khí thời lơ láo
Võ tướng gươm đao buổi loạn trào
Lột hết long bào, hia, mão… dỏm
Hóa ra đào, kép – lại mầy tao.
Tháng 7/2005

Mặt Đời

Bài họa Hạ Thái,Trần Quốc Phiệt

Tô son trét phấn diện nhung bào
Cố dấu chân truyền mặt bánh bao
Giữa đám thần dân đè cổ thấp
Trong hàng quan cách nịnh vai cao
Huyênh hoang dương mặt ngoài tiền sảnh
Quỳ lạy lom khom trước yết trào
Vai vế tuồng đời nề diễn xuất
Khi thì dạ dạ, lúc mày tao !

4 - Quan Tham Nhũng

Bài xướng Phan Đắc Lữ

Không nghè, không cống cũng làm quan
Áo gấm, hài nhung thật rỡ ràng
Ích nước bỏ bê dân cực khổ
Lợi nhà vơ vét vợ giàu sang
Bệ rồng ton hót lời xu nịnh
Trướng phủ âm mưu chuyện trái ngang
Vận nước anh hùng còn lận đận
Chính trường đồ điếu giọng huênh hoang.
Tháng 8/2005

Quan Hát

Bài họa Hạ Thái,Trần Quốc Phiệt

Học hành dăm chữ cũng lên quan
Kèn trống rùm beng thật rộn ràng
Bản mặt thằng hề dân xóm bợm
Cái mông con sến xứ làng… sang
Tuồng bài uốn nắn đần thành độn
Điệu hát ngây ngô ngược với ngang
Đợi đến vãn tuồng thật chán nản
Chìm vào giấc điệp mộng đi hoang !

5- Tướng Tá Tranh Hùng

Bài xướng Phan Đắc Lữ

Tùng tùng trống trận giục liên hồi
Quân sĩ hò reo nước lửa sôi
Một tướng lừng danh chưa định phận
Dăm tên tiểu tốt quyết tranh ngôi
Quần hồ liều mạng nghiêng phần thắng
Mãnh hổ cô thân khó địch rồi
Thế trận binh đao đang quyết liệt
Được, thua khán giả phải chờ thôi.
Tháng 8/2005

Chạy Tuồng

Bài họa Hạ Thái,Trần Quốc Phiệt

Phường hát bơ bơ chẳng phản hồi
Dân oan chờ chực sốt lên sôi
Quan trên đủng đỉnh đeo thăng ghế
Thầy dưới lăm le bám thượng ngôi
Dẫu thỉnh dẫu cầu - câu đách biết
Mặc thưa mặc kiện - chuyện qua rồi
Quách Hòe sống dậy lắc đầu phán
Luật lệ rừng hoang phải vậy thôi . !

6 - Triều Chính

Bài xướng Phan Đắc Lữ
Đàn ca, sáo thổi khúc nghê thường
Vũ nữ xiêm y phảng phất hương
Thiên Tử đắm chìm trong khoái lạc
Trung quân can gián chết thê lương
Cung son Hoàng Hậu phơi nhan sắc
Triều chính gian thần loạn kỷ cương
Tấc đất biên thùy không giữ vẹn
Ngàn năm bia miệng ắt nêu gương.

Nhạc Tuồng

Bài họa Hạ Thái,Trần Quốc Phiệt

Điệu nhạc nghe đâu quá khác thường
Vận theo gánh hát tội quê hương
Reo trong hồn nước lời thê thảm
Tản giữa hương trời tiếng lẹo lương
Gió lộng buồn hiu ngoài cõi ải
Mưa dầm lạnh ngắt chốn biên cương
Trăm năm một cuôc trần hư hỏng
Sao chẳng đem mình rọi lại gương .

7 - Hậu Cung

Bài xướng Phan Đắc Lữ

Trướng gấm, màn nhung rũ hậu cung
Từ đây quê kiễng cách nghìn trùng
Thứ Phi vò võ chăn đơn chiếc
Tỳ Nữ canh thâu gối lạnh lùng
Nghĩa mẹ, công cha chưa báo đáp
Tình duyên ân ái chẳng tương phùng
Lầu son vùi lấp thời xuân sắc
Cố lý vời trông bóng mịt mùng.
Tháng 9/2005)

Tuồng Gàn

Bài họa Hạ Thái,Trần Quốc Phiệt

Xem diễn tuồng đời chuyện kiếm cung
“Rừng vàng bể bạc”, ngất trùng trùng ?
Núi dài sông lớn đều quen biết
Biển rộng đảo xa chẳng lạ lùng
Sáng dậy Bắc ranh dời cột mốc
Chiều ra hải phận chắn biên phùng
Tình thân hữu hão đà tan biến
Bạn với quân gian chịu mịt mùng !

8 - Vai Hề

Bài xướng Phan Đắc Lữ

Hát bội xem vui nhất chú hề
Áo the, khăn xếp vểnh râu dê
Nhạo đời lý sự chua như giấm
Xử thế văn hoa ngọt tựa chè
Vua chúa bất minh cười nhạo báng
Quan quyền nhũng lạm chửi ê chề
Chọc quê tài giỏi hơn cù lét
Khán giả cười ôm bụng hả hề.

Anh Hề

Bài họa Hạ Thái,Trần Quốc Phiệt

Khen chê“bố láo”có anh hề
Xỏ lá huyên thuyên dặm chút dê
Mũi hểnh, lời chua hơn hẳn khế
Môi cười, tiếng ngọt tựa như chè
Mắng quan vô độ đưa tay chỉ
Khiển chúa hoang dâm lệch miệng chề
Vào tuồng dạy dỗ điều luân lý
Ai kẻ đời thường ngẫm vậy hê ? !

9 - Lính Quèn

Bài xướng Phan Đắc Lữ

Áo sô, giày cỏ gốc dân đen
Phẩm trật vua ban cấp… lính quèn
Chiến địa phơi thây không kẻ nhớ
Quân trường luyện võ chẳng ai khen
Canh măng, cháo bẹ ăn nhàm bữa
Giáo mác, gươm đao múa đã quen
Đất nước bình yên hồi cố quán
Cầy sâu cuốc bẫm ruộng chua phèn.
(Tháng 9/2005)

Tình Đời

Bài họa Hạ Thái,Trần Quốc Phiệt

Tắt đèn sân khấu lại hoàn đen
Lột bỏ mão hia xuống tốt quèn
Phấn sáp nhạt nhòa đâu phẩm luận ?
Chức quyền oai vệ đấy bình khen !
Ra đường chạm mặt như người lạ
Vào quán chung bàn chẳng kẻ quen
Ngớ ngẩn sự đời ôi gánh hát
Lửng lơ bèo dạt nước ao phèn !

10 - Vãn Chầu

Bài xướng Phan Đắc Lữ

Hát bội đêm xuân đã vãn chầu
Người về thao thức ngẫm mà đau
Nhất thời quan chức giàu sang mãi
Vạn đại dân đen khổ tiếp nhau
Phận sãi nhà chùa cam quét lá
Con vua dòng dõi nối ngôi cao
Tuồng xưa tích cũ thay đào kép
Vở mới chờ xem diễn thế nào?
(Tháng 9/2005)

Mong Vãn Tuồng

Bài họa Hạ Thái,Trần Quốc Phiệt

Hát dở mà quan lệnh phải chầu…
Tay thì gõ trống, nhịp tim đau
Đoạn lên lỗi điệu trêu vần với
Khúc xuống sai lời tréo vận nhau
Dân giả biết mình loài cổ thấp
Thầy tuồng rõ mặt thứ quan cao
Thôi thôi, chừng đó mong tuồng vãn
Dẹp được còn hơn sung sướng nào !
Oct-12-2011